Co to jest HUMUS?

WIEDZA o tym jest ważna nie tylko dla wybranych. Dla wszystkich.

HUMUS - PRÓCHNICA jest najbardziej zewnętrzną warstwą gleby i ma około 10 do 30 centymetrów grubości. W nim panuje aktywne życie, jest stały rozkład i odbudowa i ta właśnie kreatywna warstwa matecznej gleby ma zasadniczy wpływ na wzrost i rozwój roślin, zwierząt i nas, żyjących na ziemi ludzi.

Rolnik i ogrodnik stosując odpowiednie zabiegi uprawowe może tę humusową warstwę gleby pielęgnować, odżywiać i powiększać. Łatwiej jest takie działania stosować w ogrodach, ale

dbałość o humus powinna być również celem zabiegów każdego rolnika, ponieważ dzięki żyznej glebie osiągnie plony o wysokiej wartości biologicznej. Pisałam o tym w poprzednim poście.

Próbka gleby

Humus jest czymś więcej niż sumą swoich fizycznych, chemicznych i biologicznych wartości.

HUMUS jest żywym organizmem i tak jak wszystko co jest żywe, potrzebuje płynącej z ciepłego serca życzliwości i bacznego ale serdecznego spojrzenia - powodujących odpowiednie działania.

Czy rolnicy, którzy przecież potrzebują aby ich gospodarstwa dawały im odpowiednie dochody - potrafią mieć tego rodzaju podejście? TAK, POTRAFIĄ. Znam osobiście takich rolników, również ogrodników - którzy potrafią połączyć praktyczną stronę z oddaniem swemu dziełu.

HUMUS - PRÓCHNICA jest organizmem dynamicznym. Żyje i przemienia się. Dlatego rolnicy i ogrodnicy dbający o swoje pola i ogrody nie mogą odtwarzać schematycznych działań, według z góry ustalonych reguł. Muszą rozpoznawać aktualną sytuację na swoich polach i w ogrodach i podejmować odpowiednie decyzje. Również oni muszą być w swych działaniach dynamiczni.

Przyroda uczy jak powstaje najdoskonalszy humus. Spójrzmy na lasy liściaste oraz mieszane i przenieśmy tę lekcję przyrody na działania w naszych polach i ogrodach. W lesie poza drzewami istnieją również rozmaite formy życia - trawy, rośliny zielne, krzaki - nie ma nigdzie „niezagospodarowanej” powierzchni. Spadłe liście, zwiędłe rośliny, połamane gałęzie, odchody zwierząt żyjących w lesie, a po śmierci ich ciała - tworzą luźną, rozkładającą się warstwę gleby. Z takiej organicznej substancji, dzięki działalności mikroorganizmów i małych zwierząt żyjących w glebie - powstaje nowa gleba - żywy HUMUS. Nic nie zostaje zmarnowane, każda część materii organicznej jest zagospodarowana. Rozkład i odbudowa są w równowadze i cała materia organiczna jest w pełni wykorzystywana. Panuje równowaga między chorobą a zdrowiem, między życiem a śmiercią, a to co już jest martwe przemienia się w nowe życie.

Taka jest właśnie tajemnica naturalnej żyzności gleby, a bohaterem jest HUMUS - PRÓCHNICA. 

A więc zadaniem rolników i ogrodników jest prowadzenie takich metod uprawy, aby ich pola i ogrody, na wzór gleby leśnej były bogate w humus. Mają przy tym niezwykle oddanych współpracowników, świat grzybów, mikroorganizmów i drobnych zwierząt.

W pierwszej warstwie gleby mającej około 10 cm grubości - odbywa się rozkład tam zgromadzonej, nieprzerobionej jeszcze materii organicznej - dzięki pracy wymienionych powyżej najmniejszych organizmów żywych.

W drugiej warstwie gleby o grubości 20 - 30 cm. - wrze również intensywna praca innych mikroorganizmów, przystosowujących rozłożoną organiczną materię w formy przystępne do pobrania przez rośliny. Tę warstwę gleby możnaby nazwać  - królestwem korzeni. 

Gleba humusowa - próchniczna - mająca strukturę gruzełkowatą, a więc odpowiednio napowietrzona i nawodniona - zapewnia korzeniom swobodny rozrost  i pobieranie przez nie potrzebnych  roślinom związków mineralnych.

Myślę, że wszyscy wiedzą, że na korzeniach roślin wyrastają włośniki korzeniowe. Na wszelki wypadek przypomnę - są to drobniutkie wypustki na korzeniach, jakby porastające je delikatne włoski. Właśnie przez włośniki rośliny pobierają z gleby wodę wraz z rozpuszczonymi w niej jonami soli mineralnych, w formie dla nich przyswajalnej - dzięki współpracy czyli symbiozie ze światem grzybów zasiedlających włośniki korzeniowe. Ta współpraca nosi nazwę „mykoryza”.

Wynikiem innej, również wspaniałej współpracy - symbiozie korzeni ze światem bakterii jest pobieranie przez korzenie roślin motylkowych azotu atmosferycznego i przekształcanie go w formę przystępną dla roślin. Bakterie z rodzaju Rhizobium tworzą na korzeniach tych roślin tzw. brodawki korzeniowe, przez które azot wnika do rośliny. Pomimo wielkiej ilości azotu w powietrzu atmosferycznym jest on w nim dla roślin niedostępny. Mogą go pobrać jedynie z gleby.

O współpracy z glebą pracowitych zwierząt - dżdżownic i o ich znaczeniu dla tworzenia wymienionej powyżej struktury gruzełkowatej pisałam w poście pt. „Bakterie i dżdżownice”.

Przedstawiłam powyżej jedynie bardzo krótki przegląd z pewnością nie uwzględniający wielu aspektów zagadnienia - „CO TO JEST HUMUS”, ale dający chociaż nikłą wiedzę tym, którzy w ogóle nie znają tego słowa. Dla większości ludzi żyjących w miastach, określenia związane z rolnictwem są nieznane i... może nawet nieciekawe. Ale zrozumienie pojęcia „żyzna gleba” jest każdemu mieszkańcowi Ziemi potrzebne.

Aby dbać o żyzność gleb - konieczne są takie działania rolników i ogrodników, ale nie tylko ich - które uwzględniają i szanują wzajemne zależności istniejące wśród organizmów żywych.

Czyż nie jest to już najwyższy czas, aby otworzyć swe serca i umysły dla tego, co przez ludzką nieświadomość umyka bacznemu spojrzeniu i twórczemu działaniu?